İlk örneği M.Ö. 5’inci ve 4’üncü yüzyıllara dayanan Türk el sanatlarının bir parçası olan halı dokuma geleneği, Samsun’un da yer aldığı 17 ilde devam ediyorSamsun, Türkiye’de Somut Olmayan Kültürel Miras Alanı/Alanları: El Sanatları Geleneği’nin içerisinde barındırdığı halı dokuma geleneğini barındıran 17 il arasında yer aldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü’nden edindiğimiz bilgilere göre; Türkiye’deki halı dokuma geleneğinin coğrafi dağılımı (Bildirimde Bulunan İller) : Ağrı, Aksaray, Balıkesir, Çanakkale, Gümüşhane, Isparta, Kayseri, Kırşehir, Kocaeli, Manisa, Muğla, Niğde, Samsun, Sivas, Tokat, Uşak, Yalova’da sürdürülüyor.Çözgü iplikleri üzerine atkı ipliğinin düğümlenmesi ile dokunan desenli ve havlı yüzlü yaygılara halı adı veriliyor. Yetkililer Halı Dokuma Geleneği ile ilgili şu bilgileri veriyor: “Türk halı sanatının ilk örneği M.Ö. 5. ve 4. yüzyıllara ait İskit mezarlarında bulunan Pazırık halısı olduğu Hammaddesi yün olduğu için Orta ve Batı Asya’daki koyun besleyen topluluklarda yer yaygısı olarak kullanılmış ve Orta Asya Türklerinden bugüne gelmiştir. Halı dokumada yününün yanında pamuk ve ipek de hammadde olarak kullanılır. Gördes (Türk) düğümü, Sine (İran) düğümü, tek düğüm (İspanyol) ve Jufti düğümü kullanılan başlıca düğüm şekilleridir. Türkiye’de genellikle Gördes düğümü kullanılmaktadır. Genellikle kadınlar tarafından dokunan halıların tezgahlarına düzen adı verilir ve bu tezgahların yatık ve dik olmak üzere iki çeşidi vardır.KİM DOKUYORSA KİMLİK KAZANDIRIYOR Halılar; bitki, hayvan, geometrik motifler, karışık şekiller ve sembollerle desenlenir. Ağaç, çiçek, çift başlı kartal, kuş, üçgen, dörtgen sıkça rastlanan desenlerdir. Halılarda kullanılan semboller ve desenler, içerdikleri anlamlarıyla aynı zamanda birer iletişim aracıdır. Halının etrafında genellikle su adı verilen ve çerçeve niteliği taşıyan karışık motifli bordürler ile ortasında göl, madalyon, sandık gibi desenler yer alır. Halı, bir ev eşyası olmasının ötesine geçerek çeyizlerdeki değeri ile evlenme; tabutun üstüne örtülmesi nedeniyle de ölüm geleneklerinde yer edinmiştir. Halı aynı zamanda kültürel kimliğin de bir parçasıdır. Halıyı dokuyan kişi, halıya; aşireti, ailesi veya kendisine ait bir desen dokuyarak kimlik kazandırır.LADİKN MOTİFLERİ ÖN PLANDA Halılar kullanıldıkları yerlere göre; ayak halıları, sedir halıları, duvar halıları, seccade, yolluk, merdiven halıları, ebatlarına göre; kelle, karyola, taban gibi adlar alır. Bunların dışında halı yastık, minder ve heybe de yapılmaktadır. Türkiye’de Uşak, Bergama, Gördes, Kula, Ladik, Yahyalı, Hereke halıları kullanılan ip, motif ve renkleri açısından öne çıkmaktadır.”
GÜNCEL
Yayınlanma: 03 Şubat 2018 - 16:49
Türk el sanatları Samsun'da yaşıyor
Türk el sanatlarının bir parçası olan halı dokuma geleneği, Türkiye'de 17 ilçede devam ederken biri Samsun’da yer alıyor.
GÜNCEL
03 Şubat 2018 - 16:49